Về sự nóng giận (P1).

 

Tôi muốn bắt đầu bài viết này bằng một câu chuyện:

Một người đến gặp thầy của mình- một thiền sư vĩ đại và nói: “Thưa Thầy, con có tính khí nóng nảy, bộc phát và khó kiềm chế – làm sao chữa được nó?”

“Cho ta xem tính khí nóng nảy này của con” Thiền sư hài hước nói, “nghe có vẻ hấp dẫn đấy.”

“Nhưng con chưa có nó ngay bây giờ, con làm sao có thể nóng tính với thầy” người này nói, “nên con không thể cho thầy xem được.”

“Vậy thì,” Thiền sư nói, “hãy mang nó đến cho ta khi con có nó.”

“Nhưng con không thể mang nó đi khi con tình cờ hay đột nhiên có được nó,” người đáp lại với vẻ bối rối. “Những cơn giận, sự nóng nảy nó phát sinh một cách bất ngờ, bộc phát, không báo trước và con chắc chắn sẽ đánh mất nó trước khi có thể đưa nó đến tay thầy.”

Thiền sư nhìn cậu thiền sinh một cách nghiêm nghị và nói.

“Trong trường hợp đó, nó không thể là một phần bản chất thực sự của con. Nếu nó là bản chất con sẽ có thể cho ta xem bất cứ lúc nào. Khi con sinh ra, con không có nó và cha mẹ con cũng không trao nó cho con - vì vậy nó phải đến với con từ bên ngoài. Ta đề nghị thế này: bất cứ khi nào nó xâm nhập vào con, bạn hãy dùng gậy đánh mình cho đến khi cái nóng nảy đó nó không chịu nổi và bỏ chạy.”

Thiền sinh chắp tay vái lạy thiền sư, anh ta đã có được câu trả lời cho mình.

 Nóng giân có là BẢN CHẤT?

Bản chất đích thực là bản chất vĩnh cửu của bạn. Bản chất không thể đến rồi đi. Đôi khi nó không hiện hữu, nó không thể hiện hữu, nó không được thấy, nhưng nó luôn ở đó- vĩnh viễn cùng với sự sống. Và vì thế NÓNG GIẬN không phải là bản chất của chúng ta, chúng ta sinh ra không có nó. Nóng giận chỉ là cảm xúc của con người, của tôi, của bạn. Nó là thứ mà người khác gây nên cho bạn, những thứ bên ngoài gây nên cho bạn hay bạn tự gây nên cho mình, nó có thể là nhãn dán mà bạn dành cho mình hay người khác dán lên bạn, nó có thể là ME nhưng không phải là I. Bản chất là trung tâm, cảm xúc là chu vi quay xung quanh nó, nhưng không phải nó. Đó là điều đầu tiên mà bạn cần nhận thấy để có thể tiếp tục với chủ đề này.

Có thể nào làm cho nóng giận không diễn ra?

Đi biển, ngắm biển, bạn có thấy biển không! Hàng triệu con sóng trên mặt biển, nối đuôi nhau, đuổi theo nhau, vào bờ, tan vỡ, vào bờ, tan vỡ. Mặt biển không bao giờ lặng yên, nhưng sâu trong chiều sâu của nó, biển vẫn bình lặng và và tĩnh mịch, không có con sóng nào ở trung tâm của biển. Đó là bản chất của biển.  Mọi xáo động, rối loạn chỉ ở trên bề mặt, ngay trên bề mặt nơi biển gặp thế giới bên ngoài, gió, mưa, sức hút của mặt trăng và các hành tinh khác. Ngược lại, trong sâu thẳm biển cả nó vẫn luôn như cũ, không một gợn sóng; không có gì thay đổi. Với bạn cũng vậy. Ngay trên bề mặt nơi bạn gặp người khác và tiếp xúc với thế giới thực bên ngoài, sẽ có rối loạn, lo âu, giận dữ, gắn bó, tham lam, thèm khát - ngay trên bề mặt nơi sóng gió cuộc đời tới và chạm vào bạn. Và nếu bạn vẫn còn trên bề mặt, bạn đặt trung tâm của mình trên bề mặt, thì bạn không thể thay đổi được hiện tượng thay đổi này; nó sẽ vẫn ở đó.

Làm sao để biển không có sóng mọi lúc? Không thể nào! Làm sao để sự nóng giận không xảy ra? Không thể nào! Cho nên vấn đề không phải là làm sao có tính cách mạnh mẽ, vấn đề không phải là làm sao đạt tới sự không nóng giận, làm sao không bị quấy rầy - không, đó không phải là vấn đề. Vấn đề là làm sao thay đổi ý thức của bạn từ ngoại vi vào trung tâm. Rồi bỗng nhiên bạn thấy mình luôn bình tĩnh. Đó mới là vấn đề!

Nhiều người cố gắng thay đổi nó ở ĐÓ, ở chu vi, ở bề mặt. Họ tranh đấu với nó, họ cố gắng không để làn sóng nảy sinh. Và qua cuộc chiến của họ thậm chí nhiều sóng hơn nữa nảy sinh, bởi vì khi biển tranh đấu với gió sẽ có nhiều rối loạn hơn: bây giờ không chỉ gió sẽ giúp nó, biển cũng sẽ giúp - sẽ có hỗn loạn vô cùng trên bề mặt. Mọi nhà đạo đức đều cố gắng thay đổi con người ở ngoại vi. Tính cách của bạn là ngoại vi, tính cách không là bản chất, bạn sinh ra không có tính cách, bạn không mang theo bất kỳ tính cách nào khi bước vào thế giới này, bạn là một tờ giấy trắng, và tất cả những gì bạn gọi là tính cách của bạn đều được viết bởi người khác. Cha mẹ bạn, xã hội, giáo viên, giáo lý - tất cả đều là điều kiện. Bạn tới như một tờ giấy trắng, và bất kì cái gì được viết lên bạn đều tới từ người khác; vì vậy trừ khi bạn trở thành tờ giấy trắng lần nữa, bạn vẫn sẽ có lúc cảm thấy tức giận. Làm sao bạn có thể trở lại thành một tờ giấy trắng? Làm sao có thể làm điều đó? Làm sao!

Nếu như những cơn sóng giận dữ của bạn đến từ người khác, tất nhiên có giải pháp (lý thuyết) là làm cho họ biến hết đi và xung quanh bạn chỉ còn toàn là người tốt, người hoàn toàn phù hợp với bạn. Cứ đặt giả thiết sự điên rồ ấy có thể thực hiện hiện được, thì con sóng của bạn có biến mất không? Nó sẽ dịu đi được một thời gian và sau đó, bạn sẽ thấy nhàm chán về sự đơn điệu của những người tốt, sự nhàm chán tẻ nhạt của những người giống mình. Sống với họ khác gì soi gương 24h mỗi ngày. Và bạn sẽ giận dữ và bạn sẽ phát điên.

Nếu như những cơn sóng giận dữ đến từ những thứ ngoài con người khác trong thế giới thực, từ nóng bức, từ ô nhiễm, từ tiếng ồn, bạn sẽ đi tìm sự mát mẻ, sự thanh khiết, sự tĩnh lặng. Và rồi bạn lại phát điên lên vì cái mát mẻ thanh khiết và tĩnh lặng ấy. Bạn sẽ thấy cô đơn trong tự do, sợ hãi trong im lặng, nhơ nhớp trong thanh khiết. Cơn giận không thể mất đi một cách lâu dài.

Đó chính xác là những cách mà tâm lý trị liệu đang làm, đó chính xác là những thứ mà người ta gọi là chữa lành. Nó không bao giờ giải quyết được vấn đề ở cái gốc, nó làm dịu ban một chốc lát với cái giá đắt đỏ, và đâu lại vào đấy ngay lập tức, thậm chí nó khiến ban trở nên yếu ớt hơn, phụ thuộc hơn, nghiện ngập hơn với những liệu pháp như thế này.

Khi cảm xúc giận dữ xuất hiện: ném nó ra hay nuốt nó vào?

Khi bạn đã nhận ra vấn đề đó, bạn sẽ thấy rằng luôn có sự nóng giận ở bên ngoài chu vi. Và bạn phải tìm cách ứng xử phù hợp với nó. Hai cách được đề xuất: ném nó ra ngoài hay nuốt nó và trong.

Ném nó ra ngoài hay là cách xả nó, tung hê với nó, phản ứng lập tức theo bản năng của bạn. Đó là cách mà mọi người hay nói là “bản năng”. Người ủng hộ nói nó là “thật lòng, thẳng thắn”, người phản đối nói đó là “thiếu bản lĩnh, nông cạn, bản năng”. Hãy xem xét nó.

Khi bạn buông xả nỗi tức giận của nó ra bên ngoài để nỗi tức giận của bạn được giải phóng, bạn cần tìm người hoặc vật để xả nó. Tức giận với người xả vào người, tức giận với điều kiện tự nhiên xả vào người gây ra nó hoặc tự nhiên. Sẽ có những tình huống khác nhau xảy ra khi bạn xả. Nếu bạn may mắn xả nỗi tức giận vào một vị Phật hoặc tương tự thế, người sẽ không phản ứng gì từ sự tức giận của bạn, bạn sẽ an toàn. Không có chuyện gì xảy ra: Có thể bạn đã tống thành công chất độc ra bên ngoài mà không ảnh hưởng đến ai. Chúc mừng bạn. Nhưng cũng có thể cục tức lại quay lại với bạn kèm theo cục tức khác: à thì ra họ còn không thèm phản ứng với mình, họ khinh thường mình…Và cục tức vẫn ở đấy, không đi. Và tình huống thứ hai, nếu bạn ném vào một người giống như bạn, lập tức người đó sẽ ném lại sự giận dữ tương đương hoặc lớn hơn. Và sóng sẽ nổi lên, sự giận dữ gia tăng không ngừng trừ khi một trong hai bên lùi bước và mang theo thêm một cục tức lớn về mình…

Bạn có thể kiểm soát cơn giận của mình, đó là cách mà tất cả những học giả phát triển bản thân, những nhà tâm lý học, đạo đức học, những người thành công dạy bạn. Cả ngàn vạn cuốn sách, video, châm ngôn dạy bạn về điều này, nhưng bạn sẽ làm gì? - bạn sẽ kìm nén nó. “Nóng giận là bản năng, kìm nén là bản lĩnh”, thật tuyệt phải không!

Và điều gì xảy ra khi bạn kìm nén một điều gì đó? Hướng chuyển động của nó thay đổi: nó đang đi ra, và nếu bạn kìm nén nó, nó bắt đầu đi vào trong - chỉ hướng của nó thay đổi. Biển vẫn xao động, ồn ào thậm chí bão tố bên ngài, nhưng tâm biển vẫn tĩnh lặng. Nhưng một sức mạnh siêu nhiên nào đó chuyển hướng những con sóng đó vào trong, biển sẽ không còn bình lặng nữa-từ bên trong. Cơn giận của bạn cũng vậy. Nếu để cơn giận bộc phát ra ngoài, nó có thể may mắn trong vài trường hợp là điều tốt, bởi vì chất độc cần phải được tống ra ngoài. Thật tệ khi cơn giận di chuyển vào bên trong, bởi vì điều đó có nghĩa là toàn bộ cấu trúc cơ thể tâm trí của bạn sẽ bị đầu độc bởi nó. Và sau đó nếu bạn tiếp tục làm điều này trong một thời gian dài... như mọi người đã từng làm, bởi vì xã hội dạy kiểm soát, không phải là biến đổi. Xã hội nói, 'Kiểm soát bản thân bạn,' và thông qua việc kiểm soát, tất cả những điều tiêu cực đã bị ném ngày càng sâu hơn vào vô thức, và thế rồi chúng trở thành thứ thường xuyên bên trong bạn. Thế thì vấn đề không phải là thỉnh thoảng bạn giận dữ và đôi khi không - bạn đơn giản là giận dữ mọi lúc. Sự giận dữ đã đi vào trung tâm, hòa vào bản chất. Lúc này đơn giản: Bạn là sự giận dữ. Lúc trước, đôi khi bạn bùng nổ vì có lý do để bùng nổ. Bây giờ đôi khi bạn không bùng nổ vì không có lý do để bùng nổ, và lúc đó bạn sẽ đi tìm lý do. Và hãy nhớ rằng, bạn có thể tìm được lý do ở bất cứ đâu, đặc biệt là trong nhà của mình.

Điều đó nó nghĩa là như thế nào. Hãy nghe tôi kể một câu chuyện. Một người đàn ông, một trong những người bạn của tôi, muốn ly dị vợ mình, cho nên anh ta tới gặp luật sư, một chuyên gia về các vấn đề hôn nhân, và anh ta hỏi luật sư, 'Tôi có thể ly dị vợ mình dựa trên cơ sở nào?' Luật sư nhìn anh ta và nói, 'Anh đã kết hôn chưa?' Người đàn ông nói, 'Tất nhiên rồi, vâng.' Luật sư nói: 'Chỉ riêng kết hôn thôi đã là đủ lý do để ly dị. Không cần phải tìm kiếm bất kỳ căn cứ nào khác. Nếu bạn muốn ly hôn, thế thì hôn nhân là điều duy nhất được cần để làm lý do, bởi vì sẽ không thể ly dị được một người phụ nữ nếu bạn không kết hôn. Nếu bạn đã kết hôn thế là đủ rồi!'

Bạn đã đủ giận dữ chưa? Nếu rồi bài viết sẽ tạm dừng ở đây, bài sau tôi sẽ viết về việc: Nếu bạn bản lĩnh, bạn kìm nén đủ giỏi, cơn giận của bạn sẽ biểu hiện như thế nào trong cuôc sống hằng ngày.

(còn tiếp….)