Khi nào thì được, khi nào thì không- dạy trẻ cách phân biệt để ứng xử phù hợp

 

Vấn đề cần giải quyết

Dù không muốn, nhưng dôi lúc cha mẹ, thầy cô vẫn dùng tiêu chuẩn kép, thật không dễ để thừa nhận, nhưng đó là thực tế. Chính điều này khiến cho những bạn nhỏ của chúng ta gặp nhiều khó khăn trong cách ứng xử. Con chúng ta có thể bối rối, không biết khi nào hành vi là phù hợp hoặc ổn, không biết khi nào thì không phù hợp hoặc không ổn, không biết phải làm gì, ở đâu và không biết phải làm thế nào cho đúng với tiêu chuẩn của cha mẹ, thầy cô.

Tiêu chuẩn kép là một thực khó tránh nên cha mẹ cần huấn luyện để trẻ học cách phân biệt, đưa ra lựa chọn về hành vi phù hợp thông qua các kỹ năng như xem xét nhu cầu của bản thân và người khác, học hỏi và ghi nhớ từ những kinh nghiệm. Thông qua đó trẻ rèn được kỹ năng phân biệt ứng xử, làm chủ hành vi một cách mềm mại không máy móc, quan tâm đến người khác, đảm bảo sự an toàn và tận hưởng cuộc sống trẻ thơ

Câu chuyện sau đây là một gợi ý hữu ích cho chính cha mẹ và các con cùng đọc.

Đôi khi khi bạn lớn lên, thật khó để biết người ta mong đợi điều gì ở bạn. Mẹ nói: “Hãy rửa bát đi” và bố nói: “ Con làm bài tập về nhà đi”. Bố nói: “Lại đây” và mẹ nói: “Ra ngoài kia”. Tôi chắc chắn bạn biết tôi muốn nói gì. Bạn nên làm gì? Điều gì được và điều gì không? Và làm sao bạn biết?

Đó chính là tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Nguyễn Nguyên đang gặp phải. Bố mẹ anh có một số người bạn từ ngoài thành phố đến thăm. Những người bạn này có hai cậu con trai: Hùng lớn hơn cậu một chút và Mạnh nhỏ hơn một chút. Trong khi bố mẹ hai bên ngồi nói chuyện bên tách cà phê sau bữa trưa, thì các cậu con trai biến mất vào phòng ngủ của Nguyên và nhanh chóng trở nên ồn ào và đánh nhau bằng gối, gấu bông và những thứ khác trên giường. Các bậc cha mẹ đã bật cười về điều đó và bình luận rằng “Con trai vẫn sẽ là con trai- đàn ông là vậy”.

Sau đó, đi thăm công viên khu phố, bố mẹ đi dạo trò chuyện trong khi lũ con trai vẫn lảng vảng, vẫn thô kệch và vẫn hùng hổ. Khi Mạnh, đứa con út bị ngã xuống đất và bật khóc, Nguyên đã nhận được một lời trách mắng từ bố - có lẽ vì cậu ấy trông có vẻ tội lỗi hơn Hùng.

“Đợi đã,” mẹ Mạnh nói, cố gắng xoa dịu tình hình một chút. “chúng chỉ đang làm những gì họ đã làm ở nhà với những chiếc gối trước đây thôi.”

“Đúng,” bố Nguyên nói, “nhưng chúng phải học cách phân biệt giữa khi nào được phép đùa giỡn và khi nào không. Chúng cần biết khi nào thì an toàn và khi nào thì nguy hiểm. Mạnh có thể đã đập đầu vào một trong những tảng đá bên đường.”

Cậu bé Nguyên của chúng ta cảm thấy thật tồi tệ. Cậu ấy không có ý làm tổn thương Mạnh.  Họ chỉ đùa giỡn như ở nhà thôi, như mẹ Mạnh đã nói. Vậy làm thế nào bạn có thể biết khi nào thì ổn và khi nào thì không?

Sự tức giận của bố Nguyên là một ví dụ. Nguyên luôn được yêu cầu không được tức giận, nhưng anh ấy đã thấy bố anh ấy đi làm về nhiều lần và anh ấy chắc chắn đã thấy bố anh ấy tức giận với trọng tài khi họ đi xem trận bóng chày vào các ngày thứ Bảy. Trên thực tế, đôi khi bố anh đứng dậy và la hét nhiều đến mức Nguyên gần như cảm thấy xấu hổ khi ở bên ông. Nhưng anh chưa bao giờ thấy bố giận mẹ, và cũng hiếm khi giận bố. Vì thế Nguyên băn khoăn, Khi nào thì ổn và khi nào thì không ổn?

“Con phải luôn nói sự thật với chúng tôi,” cả bố và mẹ anh đều nhấn mạnh. Nhưng anh đã học được rằng nếu nói sự thật thì anh có thể gặp rắc rối. Ngoài ra, anh còn nghe mẹ anh nói với một người bạn rằng bà có kế hoạch khác khi được người bạn đó mời đi chơi. . . và cậu biết mẹ không có kế hoạch nào khác cả. Nguyên cũng đã nghe thấy bố gọi điện cho sếp vào một buổi sáng và nói rằng ông bị đau đầu rất nặng và sẽ không đến làm việc vào ngày hôm đó, khi Nguyên biết ông không bị đau đầu nhưng muốn đi đâu đó với mẹ.

Khi kết thúc chuyến đi bộ, bố mẹ Nguyên và bạn bè của họ dừng lại ở quán rượu trong công viên để uống nước. Quán rượu có một khu bảo tồn nhỏ với vài con kangaroo đực đang đánh nhau. Chúng giữ thăng bằng trên những chiếc đuôi khỏe mạnh, dùng chân đấm vào nhau và chém ra bằng hai chân sau dài. Một đám đông đã tụ tập để xem trong sự thích thú. Mọi người đang chụp ảnh.

Nguyên nghĩ, bọn con trai chúng ta có thể quậy phá trong phòng mình, nhưng không được làm điều tương tự ở công viên. Việc lũ kanguru đánh nhau và đánh nhau trong công viên là điều bình thường, nhưng tôi cá là mẹ sẽ nổi điên nếu chúng làm điều đó trong phòng tôi.

Không có gì ngạc nhiên khi nó khó hiểu. Làm sao Nguyên có thể mong đợi biết được điều gì ổn và điều gì không khi anh nhận được những tin nhắn như thế? Anh ấy chắc chắn không muốn làm tổn thương Minh và may mắn thay, anh ấy đã không làm vậy; nhưng tôi đoán anh ấy đã thông minh hơn một chút nhờ trải nghiệm này vì anh ấy bắt đầu tự hỏi: Nếu lần này anh ấy làm không đúng thì làm sao lần sau anh ấy có thể làm tốt hơn?

Trong đầu Nguyên bắt đầu tự hỏi mình một số câu hỏi. Việc tôi đang làm có an toàn không? Nó có khả năng làm tổn thương tôi hoặc người khác không? Nếu chúng ta đang chơi, làm sao chúng ta có thể vui chơi và chơi một cách an toàn? Một điều có thể ổn đối với một nhóm hoàn cảnh hoặc với một nhóm bạn nhưng lại không phù hợp với nhóm khác. Làm thế nào để tôi đánh giá điều đó? Nguyên thắc mắc. Tất nhiên, đôi khi có những chuyện xảy ra mà chúng ta không muốn xảy ra, và có thể không có câu trả lời chắc chắn nào cho những câu hỏi đó, nhưng bằng cách hỏi chúng, Nguyên đã đặt mình vào một vị trí tốt hơn để biết trong tương lai điều gì ổn và điều gì không. 'không.