Giáo dục đức tính NHẪN NẠI cho thanh thiếu niên qua những câu chuyện dã sử cổ đại.

 

Theo thần thoại Hy Lạp cổ đại, Prometheus, thần lửa Titan, đã thương xót con người khi thấy cuộc sống của họ khó khăn đến thế nào nên đã lấy trộm lửa từ thần Mặt trời Apollo và đưa cho họ. Zeus, vua của các vị thần trên đỉnh Olympus, đã trừng phạt Prometheus bằng cách trói anh ta vào một vách đá ở Dãy núi Caucasus, khiến anh ta phải tiếp xúc với các yếu tố tự nhiên. Và mỗi ngày, một con đại bàng được cử đến xé gan của anh ta và ăn nó. Qua một đêm, gan của anh ta đã phát triển trở lại và bị ăn thịt trở lại vào ngày hôm sau theo một chu kỳ liên tục. Anh ta đã phải chịu đựng sự đau khổ cùng cực trong một thời gian dài cho đến khi được giải thoát bởi Heracles, người đã bắn chết con đại bàng bằng một mũi tên.

Tư Mã Thiên là một sử gia thời kỳ đầu nhà Hán (206 TCN – 220 SCN) ở Trung Quốc. Mặc dù bị thiến vì đã lên tiếng bảo vệ một vị tướng bị đổ lỗi cho sự thất bại của chiến dịch chống lại Hung Nô (một liên minh bộ tộc hung hãn và hùng mạnh ở biên giới phía bắc Trung Quốc), nhưng ông vẫn phải chịu đựng nỗi đau và sự tủi nhục để hoàn thành sứ mệnh của mình. Hoàn thành cuốn sử thi Trung Quốc có tên gọi “Thái sử công thư” mà ngày nay mọi người gọi là Đại sử ký Tư Mã Thiên, Ông đã ở trung tù để hoàn thành tâm nguyệ đó. Ông từng nói: “Cái chết đến với mọi người như nhau, nhưng nó có thể nặng hơn núi Thái Sơn hoặc nhẹ hơn một chiếc lông vũ, tất cả là do mình”.

Trên thực tế, ý nghĩa của nhẫn như một hình thức tu luyện bản thân rất rộng. Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng “nhẫn” có nghĩa là chịu đựng. Đây chỉ là một khía cạnh của khái niệm. “Nhẫn” còn bao gồm: tính kiên nhẫn, khả năng chịu đựng gian khổ và mất mát, nhận thức, chấp nhận, kiên trì, tinh thần trách nhiệm, thành tích, cao thượng nhưng không kiêu ngạo, chiến thắng nhưng không nổi loạn, đức độ và khiêm tốn, sức mạnh và lòng khoan dung, khả năng hãy buông bỏ những chấp trước, quan tâm đến người khác, v.v.

Chữ “Nhẫn” trong tiếng Trung bao gồm một “con dao” ở trên và một “trái tim” ở dưới. Điều đó không có nghĩa là - theo nghĩa hẹp mà nhiều người hiểu - rằng người ta phải chịu đựng và không làm gì ngay cả khi một con dao đâm vào tim mình. Thay vào đó, mọi người nên dùng trái tim dao kéo để giải quyết mâu thuẫn. Hãy dũng cảm và bình tĩnh trong cơn khủng hoảng, tự tin và kiên quyết, tránh đối đầu bằng trí tuệ, giảm thiểu sự tiêu hao và tổn thất không cần thiết, đồng thời áp dụng các cách tiếp cận vị tha để giải quyết xung đột.

Nhẫn nhục không phải là kìm nén sự oán giận hay bất bình trong lòng. Bởi vì nếu giữ những tình cảm như vậy trong lòng, lồng ngực sẽ nặng nề, gan thận sẽ bị tổn thương. Khi gan bị ảnh hưởng, con người dễ mất bình tĩnh; khi thận bị ảnh hưởng, người bệnh cảm thấy choáng váng, có thể nói năng và hành động bất thường. Vì vậy, thực hành nhẫn nhục có thể giúp một người chủ động chịu đựng khó khăn trong khi giải quyết vấn đề bằng trí tuệ.

Chịu nhục

Học giả nổi tiếng Su Shi thời Bắc Tống (960-1127) từng nói: “Người bình thường bị sỉ nhục sẽ rút kiếm ra chiến đấu”. Đây không phải là dấu hiệu của sự dũng cảm thực sự. Một người thực sự dũng cảm không bắt đầu cuộc chiến ngay khi đối mặt với kẻ xâm lược. Thay vào đó, anh ta duy trì thái độ khoan dung để cố gắng giải quyết xung đột, tạo cơ hội cho đối thủ giải quyết. Ngay cả khi đối mặt với những lời xúc phạm vô cớ, anh vẫn bình tĩnh xử lý tình huống.

Hàn Tín một anh hùng sáng lập của triều đại Tây Hán, được các thế hệ sau vô cùng ngưỡng mộ vì “trái tim nhân hậu”, bên cạnh những chiến lược quân sự xuất sắc và trí tuệ.

Khi còn trẻ, ông thích võ thuật và luôn mang theo một thanh kiếm.

Một ngày nọ, khi ông đang đi dạo, một thanh niên đã xúc phạm ông rằng: “Ông cao lớn và thích mang theo kiếm, nhưng thực ra ông là một kẻ hèn nhát. Nếu ngươi thực sự không sợ chết, hãy dùng kiếm đâm ta; nếu vậy thì cậu sẽ phải bò giữa hai chân tôi để trốn thoát.”

Hàn Tín nhìn thiếu niên, sau đó cúi người bò vào giữa hai chân hắn. Những người xung quanh đều cười nhạo Hàn Tín, cho rằng anh là kẻ hèn nhát.

Sau này Hàn Tín trở thành tướng quân của Lưu Bang. Một ngày nọ, anh ta triệu tập người đàn ông đã từng sỉ nhục mình trong quá khứ và nói với những người có mặt: “Đây là một người đàn ông mạnh mẽ. Khi anh ta xúc phạm tôi nhiều năm trước, tôi có thể giết anh ta ngay lúc đó. Nhưng tôi không có lý do chính đáng để làm điều đó nên tôi đã để mình bị sỉ nhục. Tôi sẽ không đạt được những gì tôi đã có nếu không chịu đựng được sự sỉ nhục.”

Người đàn ông cầu xin sự tha thứ. Hàn Tín không những tha thứ cho lỗi lầm của mình mà còn bổ nhiệm anh ta làm quan nhỏ.

Nhẫn nhục không phải là yếu đuối và cúi đầu trước người khác. Đó là về việc tránh những rắc rối không cần thiết và có thể hòa hợp với những người khác. Nó thể hiện sự phóng khoáng của một người mạnh mẽ.

“Nằm gai, nếm mật”

Mọi người ở Trung Quốc đều quen thuộc với câu tục ngữ “Nếm mật nằm gai”. Phim kể về câu chuyện Việt Vương Câu Tiễn, Vua nước Việt, đã phải chịu đựng những khó khăn tự đặt ra sau thất bại để củng cố quyết tâm trả thù của mình.

Trong nhiều thập kỷ, ông nhất quyết ngủ trên những cành cây xù xì vào ban đêm và nếm mật đắng trước mỗi bữa ăn để nhắc nhở bản thân về sự sỉ nhục mà ông đã phải chịu dưới tay kẻ thù của mình, nước Ngô. “Nhẫn” trong bối cảnh này đề cập đến ý thức kiên trì và trách nhiệm.

Anh ấy đã phải chịu đựng điều gì? Vào năm 498 trước Công nguyên, Hạp Lư, vua nước Ngô, tấn công nước Việt, nhưng ông bị đánh bại và Hạp Lư chết vì vết thương. Hai năm sau, con trai ông là Phù Sai lại dẫn quân tấn công Nước Việt và đánh bại Nước Việt. VIệt vương bị đưa sang nước Ngô để làm nô lệ cho Phù Sai, vua nước Ngô.

Một ngày nọ, Phù sai lâm bệnh. Câu Tiễn đề nghị nếm thử phân của hắn, vui mừng chúc mừng: “Nhìn màu sắc và mùi vị của phân thì bệ hạ khỏe mạnh, có thể yên tâm.”

Ba năm sau, Ngô Vương đưa Câu Tiễn về nước Việt. Sau khi trở về quê hương, Câu Tiễn tiếp tục sống như hồi bị giam ở nước Ngô và càng siêng năng, tiết kiệm hơn. Ông yêu dân, an ủi quan lại và huấn luyện binh lính.

Câu Tiễn treo một túi mật bên cạnh chỗ ngồi và thường xuyên nhìn chằm chằm vào nó. Anh ấy luôn nếm mật trước mỗi bữa ăn.

Sau 22 năm lên kế hoạch và chuẩn bị, Câu Tiễn mở cuộc tấn công và đánh bại quân Ngô. Ông được tôn làm chúa tể và trả lại đất bị nhà Ngô chiếm giữ cho các nước Sở, Tống, Lỗ.

Trong suốt lịch sử, những người có khả năng làm được những điều vĩ đại đều thể hiện ý chí và niềm tin phi thường.

Câu chuyện Tôn Vũ chăn cừu

Vào năm 100 trước Công nguyên, Hung Nô, một liên minh bộ tộc hung hãn và hùng mạnh ở biên giới phía bắc Trung Quốc, đã tìm cách thiết lập quan hệ hữu nghị với nhà Hán. Vì vậy, Hán Vũ Đế đã cử một phái đoàn hơn 100 người do Tôn Vũ dẫn đầu đến thăm Hung Nô. Tuy nhiên, khi họ chuẩn bị trở về nhà thì nội bộ Hung Nô đã nổ ra xung đột. Họ bắt giữ Tôn Vũ và người của ông ta, ra lệnh cho họ phải phục tùng Hung Nô. Đầu tiên họ cố gắng hối lộ Tôn Vũ bằng tiền bạc và các chức vụ chính thức, nhưng anh đã từ chối mọi lời đề nghị của họ.

Người cai trị Hung Nô sau đó đã ra lệnh nhốt anh ta trong một phòng giam lộ thiên dưới đất và không có thức ăn hoặc nước uống. Tôn Vũ vẫn không chịu nhượng bộ. Anh sống sót nhờ ăn chiếc áo khoác da cừu và tuyết của mình. Người cai trị ngưỡng mộ ý chí mạnh mẽ và sự chính trực của Tôn Vũ. Anh ta không muốn giết Tôn Vũ nhưng cũng không muốn để anh ta trở về nhà Hán.

Thời thế thay đổi không còn hy vọng Tô Vũ trở về nhà Hán. Anh không khỏi cảm thấy buồn bã. Khi anh lau nước mắt bằng tay áo, một con cừu nhìn anh và kêu be be, như thể điều đó đang an ủi anh.

Người cai trị Hung Nô sau đó đày Tôn Vũ đến hồ Baikal để chăn một đàn cừu. Anh ấy nói rằng Tôn Vũ sẽ có thể trở về nhà Hán khi đàn cừu sinh ra một thế hệ cừu mới. Nhưng khi Tôn Vũ đến hồ Baikal, anh thấy tất cả đàn cừu đều là cừu đực. Ông chăn cừu ngày này qua ngày khác, dùng trượng của nhà Hán làm gậy chăn cừu.

Hết mùa này đến mùa khác, năm này qua năm khác, tóc ông đã bạc nhưng Tô Vũ vẫn kiên định và không bao giờ bẻ cong những nguyên tắc vì lợi ích cá nhân.

Mười chín năm sau, đại sứ nhà Hán biết được hoàn cảnh của Tô Vũ từ một trong những trợ lý cũ của ông. Vua Hung Nô thừa nhận ông vẫn còn sống và cho phép phái đoàn nhà Hán đưa ông về Trường An, kinh đô của nhà Hán.

Sự nhẫn nại kiên cường của Tôn Vũ thể hiện lòng trung thành chân thành của ông với nhà Hán. Ông đã chịu đựng vô vàn đau khổ để bảo vệ công lý và không bao giờ xâm phạm sự chính trực vì lợi ích cá nhân.

Câu chuyện về Tôn Vũ chăn cừu đã được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong người dân Trung Quốc một cách đáng ngưỡng mộ.