Giáo dục con qua những câu chuyện Phật giáo (phần 2)- Thiển cận và phán xét.

 

Câu chuyện số 1. Chuyện Cá và Rùa

Đức Phật đôi khi kể những câu chuyện để giải thích sự việc cho các đệ tử của Ngài. Có lần Ngài kể chuyện cá gặp rùa dưới nước.

“Anh đi đâu lâu thế giờ mới gặp lại anh?” con cá hỏi.

Rùa nói: “Tôi đã ở trên đất liền”.

“Có thứ gọi là đất liền à?” Cá hỏi: “Cái đất liền đó có đẹp và mát không?”

Rùa nói: “Không, không phải vậy, nó nóng và khô”.

“Tôi có thể bơi trong đó không?” con cá hỏi.

Rùa nói rằng nó sẽ không thể bơi được trong đó.

 “Nó có sóng và bọt trắng không?” con cá hỏi tiếp.

Rùa nói rằng nó chưa bao giờ nhìn thấy sóng dâng lên ở đó.

 “Vậy thì không có cái gọi là đất liền” con cá nói. “Và bạn chỉ đang tưởng tượng và lừa dối người khác thôi. Thật tệ hại”. Con cá bực bội nói với rùa.

“Chỉ vì bạn chưa từng trải nghiệm nó, không có nghĩa là nó không tồn tại. Luôn luôn có nhiều điều để học hỏi,” rùa nói và bơi đi.

Bài học: Không phải những gì ta chưa được trải nghiệm nghĩa là nó không tồn tại. Rất nhiều thứ tồn tại mà ta chưa từng được trải nghiệm nó và nằm ngoài tầm hiểu biết của chúng ta. Đừng thiếu hiểu biết và thiển cận như con cá đó.

Câu chuyện số 2. Người mù và con voi

 

Một lần, các đệ tử của Đức Phật hỏi: “Tại sao các học giả và các ẩn sĩ ở Savatthi luôn tranh luận về bản chất vĩnh cửu của thế giới, linh hồn và vân vân?” Đức Phật giải thích: “Hãy tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta tập hợp một nhóm người mù và cố gắng cho họ xem một con voi. Mỗi người chỉ có thể cảm nhận được một bộ phận của con vật; do đó, người ta có thể sờ được đầu con voi, người khác sẽ sờ được tai của nó, người thứ ba sờ được ngà của nó, v.v. Nếu chúng ta yêu cầu những người mù mô tả con vật, mỗi người sẽ chỉ mô tả phần mà mình đã chạm vào. Sau đó họ sẽ tranh luận xem cái nào trong số chúng đúng. Nhưng thực ra, không ai trong số họ biết được sự thật hoàn toàn. Các nhà truyền giáo và học giả giống như những người mù, không nhìn thấy toàn bộ con vật mà đánh nhau một cách vô ích”.

Bài học: Những kẻ thiển cận và thiếu hiểu biết thì hay tranh cãi. Chúng ta không nên tranh cãi với nhau khi không biết toàn bộ sự thật.

 

Câu chuyện số 3. Người nông dân và người lính.

 

Một lần nọ, một người nông dân và một người lính gặp nhau và trở thành bạn bè. Người lính hỏi người nông dân: “Cả ngày anh làm gì?” Người nông dân trả lời: “Tôi cày ruộng và trồng trọt. Khi nông sản chín, tôi lại bận rộn thu hoạch”. Người lính nói: “Điều đó có vẻ không có nhiều ý nghĩa nhỉ. Nó thật tầm thường và đơn điệu.  Nhìn tôi này. Tôi đi chiến đấu với nhà vua. Bạn nên gia nhập quân đội và phục vụ nhà vua. Đó mới là việc của những người đàn ông”. Người nông dân nói: “Làm sao tôi có thể tham chiến được? Tôi không được huấn luyện để chiến đấu. Tôi luôn làm việc trên những cánh đồng trồng cây lương thực.” Một nhà sư đi ngang qua nghe thấy cuộc trò chuyện và nói thêm: “Người lính, anh đang làm một công việc bảo vệ đất nước một cách tuyệt vời. Nhưng vai trò của người nông dân cũng không kém phần quan trọng. Bạn sẽ ăn gì và nuôi dưỡng cơ thể mình bằng gì nếu người nông dân không nỗ lực?

Bài học: Mọi công việc đều có giá trị. Bạn không nên tự đề cao mình và hạ thấp người khác chỉ vì công việc.

 

Câu chuyện số 4. Gió và Mặt Trăng

Ngày xưa, có một con sư tử và một con hổ sống trong một khu rừng xa xôi. Họ đã gặp nhau khi còn nhỏ và vẫn là bạn tốt của nhau. Một ngày nọ, họ cãi nhau. Sư tử nói: “Thời tiết sẽ trở nên mát mẻ hơn khi trăng tròn dần khuyết đi, nhỏ dần đi”. Con hổ không đồng ý với nhận xét đó nó nói: “Hỡi Sư Tử! Đó là điều không đúng. Thời tiết sẽ mát hơn khi trăng khuyết trở thành trăng tròn, tức là nó to lên.” Chẳng bao lâu, cuộc tranh cãi chuyển sang một cuộc cãi vã lớn giữa hai người bạn. Sư tử và hổ quyết định gặp một vị Bồ Tát ở trong rừng. Bồ Tát mỉm cười với họ và nói: “Cả hai người đều không sai. Trời có thể mát hơn ở bất kỳ giai đoạn nào của mặt trăng. Gió mang lại cái lạnh.” Sư tử và hổ vui vẻ tạ ơn Bồ Tát và mãi mãi là bạn bè.

Bài học: Tranh luận không thể gây đổ vỡ tình bạn nếu chúng ta không thiển cận hay phán xét mà sẵn sàng lắng nghe.